Lược sử sách Ê-xơ-tê – Sự giải cứu kỳ diệu của Đức Chúa Trời
Sách Ê-xơ-tê là cuốn thứ 17 trong Kinh Thánh và thuộc nhóm các sách lịch sử của Cựu Ước. Đây là một trong hai sách Kinh Thánh được đặt theo tên của một người nữ (Ê-xơ-tê và Ru-tơ).
Câu chuyện diễn ra trong thời kỳ đế quốc Ba Tư, khi dân Do Thái bị lưu đày. Chúa đã dùng Ê-xơ-tê – một cô gái Do Thái trở thành nữ hoàng Ba Tư – để giải cứu dân Ngài khỏi âm mưu tiêu diệt của Ha-man.
📖 “Ai biết rằng chẳng phải vì cớ cơ hội như thế này mà ngươi được ngôi hoàng hậu sao?” (Ê-xơ-tê 4:14)
Điều đặc biệt là sách Ê-xơ-tê không hề nhắc đến danh xưng Đức Chúa Trời, nhưng quyền tể trị của Ngài hiện diện rõ ràng trong từng sự kiện.
Bối cảnh của sách Ê-xơ-tê
Câu chuyện xảy ra vào khoảng năm 483-473 TCN, dưới thời cai trị của Vua A-suê-ru (Xéc-xét I), khi đế quốc Ba Tư đang kiểm soát dân Y-sơ-ra-ên.
- Dân Do Thái đang sống lưu vong trên đất Ba Tư, và có nguy cơ bị diệt chủng bởi âm mưu của Ha-man, một quan đại thần có quyền lực.
- Đức Chúa Trời đã sắp đặt Ê-xơ-tê trở thành hoàng hậu, và qua sự can đảm của bà, Ngài giải cứu dân sự Ngài khỏi sự hủy diệt.
Nội dung chính của sách Ê-xơ-tê
Sách có thể chia thành bốn phần chính:
1. Ê-xơ-tê trở thành hoàng hậu (chương 1-2)
- Vua A-suê-ru phế truất hoàng hậu Vả-thi vì bà từ chối vâng phục vua.
- Một cuộc tuyển chọn hoàng hậu mới diễn ra, và Ê-xơ-tê – một cô gái Do Thái – được chọn làm hoàng hậu, nhưng bà giấu danh tính thật của mình theo lời dặn của người anh họ Mạc-đô-chê.
📖 “Vả lại, Ê-xơ-tê vâng theo Mạc-đô-chê, cũng như lúc người còn nuôi nàng.” (Ê-xơ-tê 2:20)
2. Âm mưu tiêu diệt dân Do Thái (chương 3-4)
- Ha-man – một quan đại thần đầy quyền lực – căm ghét Mạc-đô-chê vì ông không quỳ lạy mình.
- Ha-man lừa vua ban chiếu chỉ giết tất cả dân Do Thái trong đế quốc Ba Tư.
- Mạc-đô-chê kêu gọi Ê-xơ-tê đứng lên cầu xin vua cứu dân tộc mình, dù điều này có thể khiến bà mất mạng.
📖 “Nếu tôi phải chết, thì tôi sẽ chết.” (Ê-xơ-tê 4:16)
3. Ê-xơ-tê can đảm đứng lên (chương 5-7)
- Ê-xơ-tê mạo hiểm mạng sống để vào gặp vua mà không được triệu tập.
- Bà mời vua và Ha-man đến một bữa tiệc, rồi tiết lộ âm mưu của Ha-man.
- Vua giận dữ và xử tử Ha-man trên chính giá treo cổ mà hắn đã chuẩn bị cho Mạc-đô-chê.
📖 “Người nào đào hầm sẽ sa xuống đó.” (Châm Ngôn 26:27)
4. Dân Do Thái được giải cứu và lễ Purim ra đời (chương 8-10)
- Vua ban chiếu chỉ mới, cho phép dân Do Thái tự vệ.
- Dân Do Thái đánh bại kẻ thù và được bảo vệ trên khắp đế quốc Ba Tư.
- Mạc-đô-chê được vua tôn vinh, và lễ Purim được thiết lập để ghi nhớ sự giải cứu này.
📖 “Đây là những ngày người Do Thái được bình an khỏi kẻ thù nghịch.” (Ê-xơ-tê 9:22)
Những bài học quan trọng từ sách Ê-xơ-tê
🔹 Đức Chúa Trời luôn kiểm soát mọi sự, dù ta không thấy Ngài
Dù danh Chúa không xuất hiện trong sách, quyền tể trị của Ngài hiện diện trong mọi sự kiện.
🔹 Sự can đảm và đức tin mang lại sự thay đổi
Ê-xơ-tê đã mạo hiểm mạng sống để cứu dân tộc, và Chúa đã dùng bà để thực hiện kế hoạch Ngài.
🔹 Sự kiêu ngạo dẫn đến sự hủy diệt
Ha-man tự nâng mình lên, nhưng cuối cùng bị chính kế hoạch gian ác của mình hủy diệt.
🔹 Đức Chúa Trời bảo vệ dân sự Ngài
Dù bị lưu đày, dân Do Thái vẫn được Chúa chăm sóc và giải cứu.
Các câu hỏi thường gặp về sách Ê-xơ-tê
Tại sao sách Ê-xơ-tê không nhắc đến Đức Chúa Trời?
Dù danh Chúa không được đề cập, quyền năng và sự tể trị của Ngài được thấy rõ trong mọi chi tiết của câu chuyện.
Tại sao Mạc-đô-chê không quỳ lạy Ha-man?
Vì Ha-man là hậu duệ của A-gác, kẻ thù truyền kiếp của dân Y-sơ-ra-ên (I Sa-mu-ên 15:8-9).
Lễ Purim là gì?
Lễ Purim được thiết lập để ghi nhớ sự giải cứu kỳ diệu của Chúa đối với dân Do Thái, và vẫn được cử hành cho đến ngày nay.
📖 “Những ngày Purim không được bỏ qua khỏi dòng dõi dân Do Thái.” (Ê-xơ-tê 9:28)
Sách Ê-xơ-tê có liên hệ gì đến Chúa Giê-xu?
Câu chuyện Ê-xơ-tê là hình bóng về sự cứu chuộc qua Chúa Giê-xu. Giống như Ê-xơ-tê hy sinh để cứu dân tộc, Chúa Giê-xu đã chịu chết để cứu rỗi cả nhân loại.
📖 “Không có sự thương yêu nào lớn hơn là vì bạn hữu mà phó sự sống mình.” (Giăng 15:13)
Kết luận
Sách Ê-xơ-tê là bằng chứng về sự tể trị của Đức Chúa Trời, ngay cả khi Ngài dường như không hiện diện.
📖 “Ai biết rằng chẳng phải vì cớ cơ hội như thế này mà ngươi được ngôi hoàng hậu sao?” (Ê-xơ-tê 4:14)
- Bạn có tin rằng Đức Chúa Trời đang hành động trong đời sống mình, ngay cả khi bạn không thấy rõ kế hoạch của Ngài không?
- Bạn có sẵn sàng bước ra trong đức tin, giống như Ê-xơ-tê, để hoàn thành sứ mệnh Chúa dành cho bạn không?
Hãy để sách Ê-xơ-tê khích lệ bạn tin cậy Chúa trong mọi hoàn cảnh! 🙏📖
